Unique Behaviour Seen Among Lions In Gir Sanctuary

Unique Behaviour Seen Among Lions In Gir Sanctuary

Hasrat Khokhar [ Updated 31 Dec 2011, 10:32:18 ]

PRINT

FONT SIZE

Junagarh City, Gujarat, Dec 31: A four-year-old lioness sits alone staring at her brother who is being chased out of the group by her father.

The foresters cannot but marvel at the human reaction of this young lioness to the domestic squabble. She stops eating till her brother returns back to the pride.



Not just the sister, but the other sub-adults too move away from the group and refuse food unless he returns.
 
But soon they will realize the hard fact that the young lion has to move out of the pride and establish his own kingdom, say the officials.



This unique behavioral pattern has been spotted in a huge pride of 32 lions, the biggest in Gir sanctuary.

The foresters who keep a watch and document the behaviour of these big cats are surprised by the nuances of inter-personal relationships and bonding displayed by these Gir lions.



Deputy conservator of forest, Sandeep Kumar who is documenting the behaviour of this group said, "It is time for the young ones to move out of the group and have own territory in the next couple of months. The sub-adult male now has to prove his supremacy before the next breeding season, which begins in February."

However the sub-adult male, who is very attached to the parent group, does not venture out much. But the father and uncle are adamant that he establishes his own territory.

Kumar said, "When the father and uncle chase away this sub-adult, his sister of the same age too runs away from the group in protest, as she gets emotional. She sits away from the group for hours together staring in the direction where her brother has gone."



This is one of the biggest prides in the Gir sanctuary or even in the state. The pride comprises of seven sub groups covering an area of 135 sq km. This pride is often spotted in the tourism zone and is commonly known as Dedakadi group. Dedakadi is an area in Gir Sanctuary.

The pride of 32 consists of two male lions, about 13-14 years of age and who dominate the group, nine adult female and ten sub-adult female and 11 cubs of less then three years of age.
 
The two lions have not allowed any intruder in their territory for the past seven years. This 135 sq km area comprises of Malanka, Kasia and Keramba.

The Forest of Gir is well known universally. There is a kingdom of lions (Phanthera eo persica). These lions are also called as Asiatic Lions.


 
There is an increase in the lion population in the Gir forest. Today, more than 411 lions roam the Gir forest.
 
This could be the result of better protection and management inputs given by the forest department.
 
The protection and management significantly increased the lion prey population, water availability, and habitat improvement in the area.



In the Asiatic lions, a group having 2 adult males and several females with their cubs is called a pride. Here, two males together guard a territory; under which two or more female’s territories comes that is called sub-group.
 
A sub-group formed by 1 to 3 adult females, their cubs, and sub-adults of previous litters. Adult males regularly visit these sub-groups and father the most of the cubs.

Uncovering India’s Siddi Community

Uncovering India’s Siddi Community

By Shanoor Seervai

Ketaki Sheth

Celebrating Urs, Jambur, 2006.

Ketaki Sheth first encountered the Siddi in 2005 on a family holiday to the Gir forest in Gujarat. This community of African origin would become her photographic obsession.

Over the next seven years she traveled to remote towns and villages, mostly in Gujarat and Karnataka, taking pictures of the Siddi, an ethnic group from east Africa that came to India more than 400 years ago.

Ms. Sheth’s work culminates in a book of black and white photographs, “A Certain Grace: The Sidi, Indians of African Descent,” which went on sale Friday.

On her first visit to Jambur, a Siddi village in the northwest Indian state of Gujarat, she saw three boys playing carom outside a store selling beedis, or hand-rolled cigarettes. She says they gave her a look of condescension that confirmed her fears of being perceived as another typical tourist, even though she didn’t have her camera.

She continued to visit Jambur and Sirwan, the village where she’d first encountered the Siddi, and gradually developed relationships with the people who lived there.

Using a 30-year-old medium format film camera, a Mamiya 6, Ms. Sheth pays close attention to the personality traits and circumstances of the people she photographs. The delicate details of the landscape, the cracked paint of whitewashed walls and shadows of overhanging trees, don’t detract from their stories.

Ketaki Sheth

Hirbaiben Lobi on her three-acre farm, Jambur, 2005.

Ms. Sheth became close friends with Hirbaiben Lobi, whose success as an entrepreneur is evident in a photograph on her three-acre farm in Jambur. Beneath the shade of palm trees, with her right hand on her hip, she stares defiantly into the camera. Her jewelry glints under the sun, adding to this portrait of fierce independence.

“When I told her we have to chase the light, she must have thought I was nuts, but she did it anyway,” says Mumbai-based Ms. Sheth.

After photographing the Siddi over the years, from Gujarat to the Manchikeri forests of Karnataka, Ms. Sheth knew she wanted to publish a book.

Along with portraits and scenes of daily life, Ms. Sheth’s pictures depict how the Siddi community has embraced Indian Sufism while retaining some of the song and dance traditions of its African heritage. Her work tackles complex questions of diaspora and belonging, not least in how the Siddi differ from Africans of Indian origin.

“Celebrating Urs, Jambur, 2006,” captures a group of children at an annual festival to commemorate an ancestral Sufi saint. Two of the children smile shyly into the camera, but the rest seem blissfully unaware that they are being photographed, and continue to dance and clap.

Ketaki Sheth

Ramzamma laughs when asked if she is pregnant with her first child. It is actually her fourth, Jambur 2005.

In another image, a woman called Ramzamma throws her head back and laughs with contagious abandon. The caption explains that she was asked if she was pregnant with her first child, when it was actually her fourth.

Ramzamma emerges from the page, confident and good-natured in spite of the challenges that she will likely face raising a fourth child in a relatively poor Indian village. Ms. Sheth captures this story of motherhood with a compassion that resonates across cultures.

These are portraits that speak to a common humanity.

“A Certain Grace: The Sidi, Indians of African Descent,” photographs by Ketaki Sheth with essays by Mahmood Mamdani and Rory Bester, costs 1,500 rupees ($28).

જાંબુરના અભણ હીરબાઇ પ્રખ્યાત છે દેશવિદેશમાં

ગીરના જાંબુર ગામના સીદી જાતિના હીરબાઇ અભણ હોવા છતાં તેમના કાર્યો થકી દેશવિદેશમાં પ્રખ્યાત છે. 

સૌરાષ્ટ્રના ગીર પંથકમાં વનરાજ સિંહનું રાજ પ્રવર્તે છે. ગીરના સિંહ જેટલા દેશ-વિદેશમાં પ્રખ્યાત છે, તેટલા જ ગીરના જાંબુર ગામના હીરબાઇ લોબી પણ પોતાની આગવી પ્રતિભાને લીધે પ્રસિદ્ધ છે. હીરબાઇ લોબી સીદી જાતિના અભણ અને ગરીબ ઘરમાં જન્મેલાં. બાળપણ ઘણી તકલીફો વચ્ચે વીત્યું. ચાર વર્ષની ઉંમરે માતાનું મૃત્યુ થયું અને ચૌદ વર્ષની વયે પિતાની છત્રછાયા ગુમાવી દીધી. દાદી પાસે રહીને ઉછયાઁ. તેમની સીદી જાતિમાં પુરુષો પણ ભણે નહીં. ગરીબી, બેરોજગારી અને દારૂનું સેવન સામાન્ય બાબત ગણાય. એવામાં હીરબાઇના લગ્ન થયાં પણ પરિસ્થિતિમાં કશો જ ફરક ન પડ્યો. હીરબાઇને પિતા તરફથી વારસામાં અડધો એકર જમીન મળી હતી, પરંતુ ગામમાં બીજાની જેમ તેમને માથે પણ એક લાખ રૂપિયાનું દેવું હતું. જોકે હીરબાઇમાં નામ પ્રમાણે હીર હતું. 

અભણ હોવા છતાં તેમનામાં દૂરંદેશીતા હતી એટલે સખત મહેનત અને ખેતી કરી દેવું વાળ્યું. પોતાની જાતને સદ્ધર બનાવી. હીરબાઇએ આટલેથી અટકી ન જતાં પોતાના સમાજની અનેક બહેનો અને છોકરાઓને સદ્ધર બનાવવાનું બીડું ઝડપ્યું. દેખાવે સાધારણ, અભણ હીરબાઇ આજે ૫૫ વર્ષની ઉંમરે ભણેલી બહેનોને શરમાવે તેટલા કામ કરે છે. સવારે પાંચ વાગે ઊઠીને ઘરના કચરા-પોતાં કરે, રસોઇ બનાવે, પોતાની ખેતીના કામ કરવાના પછી શરૂ થાય સમાજના કામ... કાઠિયાવાડી ગુજરાતીમાં હીરબાઇ કહે છે, ‘કામ કરતાં મને ક્યારેય થાક લાગતો નથી. મારા કામ નો થાય તો હાલે, પણ મારી પાંહે જે કોઇ આવે તેનું કામ થાવું જ જોહે. અને ભગવાનની મહેર છે કે લોકોના કામ તત્કાલ થાય છે.’

જાંબુર ગામમાં પહેલાં શાળા નહોતી અને ખાસ કંઇ કામધંધોય નહોતો. હીરબાઇની દૂરંદેશીતાથી આજે ગામમાં આંગણવાડી, શાળા અને કોલેજ પણ છે. બીજું કોઇ કામ કરે તેની રાહ જોવામાં હીરબાઇ માનતાં નથી. તેમના આદિવાસી મહિલા સંગઠન સાથે આજે ૯૦૦ જેટલી બહેનો સંકળાયેલી છે અને તેનાથી વધુ બહેનોને હીરબાઇએ પગભર કરી છે. ગિરનાર પંથકમાં કેસર કેરીનું અભૂતપૂર્વ વાવેતર... કેરી એક્સપોર્ટ તો થાય જ, પણ તેના રસને પણ ડબામાં પેક કરવાનું કામ શરૂ કરાવ્યું. ઓર્ગેનિક ખાતર બનાવવાનું કામ તો મોટા પાયે બહેનો કરે છે.

તેમના ખાતરની કવોલિટી એવી કે તેની માગ વધતી જ જાય છે. સસ્તા ભાવે સારું બિયારણ લોકોને મળે તેનું કામ પણ શરૂ કરાવ્યું. પશુપાલન, ડેરી ઉદ્યોગ આમ ગામમાં રહીને થઇ શકે એવા અનેક રોજગાર તેમણે બહેનો માટે શરૂ કરાવ્યા. ફકત જાંબુર ગામ જ નહીં, આસપાસના ૧૯ ગામની બહેનો માટે હીરબાઇ કામ કરી રહ્યાં છે. આવાં અશિક્ષિત, ગરીબ હીરબાઇને આવી સમજ કેવી રીતે આવી? એવું પૂછ્યું તો હસીને કહે, ‘બહેન, મારી દાદી પાસેથી... મારી દાદીએ એક વાત મને ગાંઠે બંધાવેલી કે કોકના ભલામાં આપણી ભલાઇ છે.

બસ, આજે એ જ વાક્ય મારા મનમાં સતત ઘૂમરાતું રહે છે અને સાચું કહું મને અશિક્ષિત રહ્યાનો કોઇ અફસોસ નથી.. કદાચ હું ભણી હોત તો બીજાનો વિચાર કરત કે નહીં તે ખબર નથી. પણ ભણી નથી એટલે મારા છોકરા ભણે, બીજાના છોકરા ભણે એવા વિચાર સતત આવે. પોતાના માટે તો સૌ કોઇ ખાય, પણ બીજા ખાય ને આપણું પેટ ભરાય ત્યારે ખરું. આ વિચારો મને દાદી પાસેથી મળ્યા અને મારાથી થાય એટલું કામ કરું છું. મને તો ક્યારેક લાગે કે હું કોઇ કામ કરતી જ નથી. તમે કયો ત્યારે તમારી સાથે વાત કરવા નવરી.’ કહેતાં હીરબાઇ સહજતાથી હસી પડે છે.

હીરબાઇ પોતે કોઇ માલિકીભાવથી કે જાતિધર્મના ભેદભાવથી કામ નથી કરતા. તેમની પાસે આવતી બહેનોને તેઓ પોતાની રીતે સદ્ધર બનાવી કામ કરતી કરી વિકાસ માટે મુકત કરે. આસપાસના અનેક ગામોમાં સફળ રીતે વ્યવસાય કરતી બહેનોની કહાણી જાણવા મળે અને તેમનું પીઠબળ હોય હીરબાઇ લોબી. જિલ્લા સ્તરે તેમની સલાહ લેવાય. કૃષિ હોય કે ડેરી ઉદ્યોગ કે વિકાસના કાર્ય - તેમની પાસે માહિતી અને જ્ઞાન હોય જ.

ગામમાં સ્વચ્છતા, ફેમિલી પ્લાનિંગના કાર્યો સાથે કો-ઓપરેટિવ સ્ટોર્સ પણ શરૂ કર્યો. હીરબાઇના મતે વિકાસ એટલે ફકત પૈસા કમાવા નહીં, પરંતુ તમામ ક્ષેત્રે જીવનધોરણ સુધરવું જોઇએ. તેમને દેશ-વિદેશમાં લોકો વકતવ્ય આપવા માટે બોલાવે છે અને અનેક એવોર્ડથી તેમનું સન્માન થયું છે. તેમની મહત્વાકાંક્ષા છે કે તેમની સીદી જાતિના બાળકો રમતગમત ક્ષેત્રે પણ દેશનું નામ રોશન કરે. તાલીમ વર્ગો અને સ્પોર્ટ્સ સંકુલ ગામડાઓમાં હોવાં જોઇએ તેવી એમની ઇચ્છા છે. હીરબાઇની સમાજ માટે કામ કરવાની ધગશ જોઇને સ્ત્રી તરીકે મસ્તક ગર્વોન્નત થયા વિના ન રહે.

આજની નારી, દિવ્યાશા દોશી

Change co-operative

Change co-operative

Parimal Dabhi Posted online: Sun Jun 29 2008, 09:44 hrs

An illiterate village woman is the pivot of a silent revolution, changing the lives of one of Gujarat’s most backward communities
A determined village woman who can’t read or write is the pivot of a silent revolution, changing the lives and times of one of Gujarat’s most backward communities
With their lightened ebony complexion, curly hair and distinct characteristics of Negroid stock and unique cultural ethos, the Siddis of Jambur trace their roots to Africa. The general theory is that they had stepped off Arab trading ships that used to dock here centuries ago. Marginalised and mostly illiterate, the Siddis have been living by manual labour, besides a pittance from occasionally performing and exhibiting themselves for tourists on the state circuit.
But things are changing fast for the Siddis, and the catalyst is an illiterate woman—Hirbai Lobi. Thanks to this doughty woman, the Siddis are slowly but surely getting out of their time warp.
The agents of change that Lobi has brought to this community, spread over 18 villages in Saurashtra, include a sound co-operative movement, family planning initiatives, and small savings groups. The herald of the change were the 11 all-women co-operatives that Lobi helped set up in the community—which soon had the men folk follow.
It was no overnight miracle. Lobi had been working steadily, quietly on it for decades as the village sarpanch and also with some NGOs. “The problem with our community used to be that they were reluctant to positive change. We have been living here for years, in pathetic conditions. Initially, they even suspected my intentions when I began pushing for change,” recalls Lobi
Her latest initiative has been to market branded vermicompost made by the Siddis. The brand, ‘Panchtatva Brand Sendriya Khatar Powder’ will be sold through a through a Siddi women co-operative society. The manufacture is the collective manual effort of women, but locally this brand is now giving a tough competition to companies who are into this business. Lobi’s success is significant in that earlier these women used to go around individually to sell the vermicost to farmers and shopkeepers with little say over the market conditions—the women now have nine different marketing agents who look after the sale.
“I used to live off manual labour in the jungle, but now I earn Rs 100 a day,” says Jiluben Modi, one of the 25 women in Lobi’s vermicompost manufacturing group, the Nagarchi Mahila Mandal, now selling vermicompost worth Rs 6-7 lakh a year.
Amulaben Darjada, 65, who has been with Lobi in all her efforts from the beginning says the menfolk stayed away in the early days. “None of them came to help us in the beginning. Only Lobi had the courage to push for change.”
Lobi chose to bank on women as change agents, and this was not easy even as she set off with a women’s co-operative for mobilising monthly savings, with the help of an NGO.
“The community’s men kept discouraging me.” Things were so difficult that even women who were convinced about the saving concept used to give her the savings money undercover. “I used to go to their homes wearing gunny bags to collect the monthly saving installments, so that their male family members would not recognise me,” she says.
The women co-operatives have now also started lending money to the members. Before launching the co-operatives, Lobi had started awareness initiatives among the women, on basic health issues.
Time was when Lobi was hardly taken seriously. “But once our activities began getting noticed, I knew there would be no looking back, particularly after the co-operatives picked up.”
The men now too have begun to appreciate the efforts. Bachu Makwana, a fellow villager says, “Due to her efforts, a lot of women have now started getting employment. Following her co-operative movement, now even men have started showing interest in them.”
After Lobi helped put up a community school, the Siddis now have a bigger dream—a college in their village. And like all Siddi dreams, this too revolves around this doughty little woman who walks with them.

Hirbaiben Ibrahimbhai Lobi

Hirbaiben Ibrahimbhai Lobi

Social Welfare

Hirbaiben Ibrahimbhai Lobi is a true grass root entrepreneur. She comes from a tribal clan, the Siddi community that has lived with meager resources and no real opportunity. Hirbai decided to change all of that. She took a loan to start an organic compost farm and employed women of her community. In no time the women of Jambur village were on their feet. Hirbai was determined she had to improve the condition of her people, with a radio by her side. She got the tribals to take tips on scientific ways of farming. She then set up a kindergarten school and is now aiming for a high school and college for the children of the area.

WATCH

http://www.realheroes.com/hirbaiben-ibrahimbhai-lobi.php

For More information

• Email:lobirazzaq@gmail.com
• Number:+ 9913044843
• Address:"Mannat" At - Village jambur, Taluka Talala Distt. Junagadh 362150 Gujarat
  
  

હીરબાઈ લોબી એક શક્તિશાળી મહિલા...

હીરબાઈ લોબી એક શક્તિશાળી મહિલા...

સૌરાષ્ટ્રના ગીર પંથકમાં વનરાજ સિંહનું રાજ પ્રર્વતે છે. ગીરના સિંહ જેટલા દેશવિદેશમાં પ્રખ્યાત છે તેટલા જ ગીરના જાંબુર ગામના હીરબાઈ લોબી પણ પોતાની આગવી પ્રતિભાને લીધે પ્રસિધ્ધ છે. હીરબાઈ લોબી સિદ્દી જાતિના અભણ અને ગરીબ ઘરમાં જન્મેલા. બાળપણ ઘણી તકલીફો વચ્ચે વિત્યું. ચાર વર્ષની ઉંમરે માતાનું મૃત્યુ થયું અને ચૌદ વરસની વયે પિતાજીની છત્રછાયા ગુમાવી.દાદી પાસે રહીને ઊછર્યા. તેમની સિદ્દી જાતિમાં પુરુષો પણ ભણે નહીં ,ગરીબી, બેરોજગારી અને આલ્કોહોલનું સેવન સામાન્ય બાબત ગણાય. એવામાં હીરબાઈના લગ્ન થયા પણ પરિસ્થિતિમાં કશો જ ફરક ન પડ્યો. હીરબાઈને પિતા તરફથી વારસામાં અડધો એકર જમીન મળી હતી પરંતુ, ગામમાં બીજાની જેમ તેમને માથે પણ એક  લાખ રુપિયાનું દેવુ હતું. પરંતુ, હીરબાઈમાં નામ પ્રમાણે હીર હતું. અભણ હોવા છતાં તેમનામાં દૂરંદેશી બુધ્ધિ હતી એટલે સખત મહેનત કરી ખેતી કરી દેવું વાળ્યું. અને પોતાની જાતને સધ્ધર બનાવી. એટલેથી જ આ હીરબાઈ અટકી નહીં તેમણે સમાજની અનેક બહેનો અને છોકરાઓને સધ્ધર બનાવવાનું બીડું ઝડપ્યું.
દેખાવે પણ સિદ્દી દેખાતા, કહેવાતા અભણ હીરબાઈ આજે 55 વરસની ઊંમરે ભણેલી બહેનોને શરમાવે તેટલા કામ કરે છે. સવારે પાંચ વાગ્યે ઊઠીને ઘરના કચરા પોતા, જમવાનું બનાવવાનું, પોતાની ખેતીના કામ કરવાના પછી શરુ થાય સમાજના કામ... કાઠીયાવડી ગુજરાતીમાં હીરબાઈ કહે છે કે , કામ કરતાં મને ક્યારેય થાક લાગતો નથી. મારા કામ નો થાય તો હાલે પણ મારી પાહે જે કોઈ આવે તેનું કામ થાવું જ જોહે. અને ભગવાનની મહેર છે કે લોકોના કામ તત્કાલ થાય.
જાંબુરગામમાં પહેલાં શાળા નહોતી. અને ખાસ કોઇ કામધંધો ય નહોતો. હીરબાઈની દૂરંદેશી બુધ્ધિથી આજે ગામમાં આંગણવાડી,શાળા અને કોલેજ પણ છે. બીજું કોઇ કામ કરે તેની રાહ જોવામાં હીરબાઈ માનતા નથી. તેમના આદિવાસી મહિલા સંગઠન સાથે આજે 900 જેટલી બહેનો સંકળાયેલી છે. અને તેનાથી વધુ બહેનોને હીરબાઈએ પગભર કરી છે. ગિરનાર પંથકમાં સારામાંની કેસર કેરીનું અભૂતપૂર્વ વાવેતર..કેરીતો એક્સપોર્ટ થાય જ પણ તેનો રસ પણ ડબ્બા પેક કરવાનું કામ કાજ શરુ કરાવ્યું. ઓર્ગેનિક ખાતર બનાવવાનું કામ તો મોટાપાયે બહેનો કરે છે. તેમના ખાતરની ક્વોલિટી એવી કે તેની માગ વધતી જ જાય છે. બિયારણ મોંઘુ મળે તો સસ્તા ભાવે સારું બિયારણ લોકોને મળે તેનું કામ પણ શરુ કરાવ્યું. પશુપાલન,ડેરી ઊદ્યોગ આમ ગામમાં રહીને થઈ શકે એવા અનેક રોજગાર તેમણે બહેનો માટે શરુ કરાવ્યા. ફક્ત જાંબુર ગામ જ નહીં આસપાસના 19 ગામની બહેનો માટે હીરબાઈ કામ કરી રહ્યા છે. આવી અશિક્ષિત ગરીબ હીરબાઈને આવી સમજ કેવી રીતે આવી ? એવું પૂછ્યુ તો હસીને કહે બેન, મારી દાદી પાસેથી... મારી દાદીએ એક વાત મને ગાંઠે બંધાવેલી કે કોકના ભલામાં આપણી ભલાઈ છે. બસ આજે ય એજ વાક્ય મારા મનમાં સતત ઘૂમરાતું રહે છે. અને  સાચું કહું મને અશિક્ષિત રહ્યાનો કોઇ અફસોસ નથી.. કદાચ હું ભણી હોત તો બીજાનો વિચાર કરત કે નહીં તે ખબર નથી. પણ ભણી નથી એટલે મારા છોકરા ભણે , બીજાના છોકરા ભણે એવા વિચાર સતત આવે. પોતાના માટે તો સૌ કોઇ ખાય પણ બીજા ખાયને આપણું પેટ ભરાય ત્યારે ખરું. આ વિચારો મને દાદી પાસેથી મળ્યા અને મારાથી થાય એટલું કામ કરું છું. મને તો ક્યારેક લાગે કે હું કોઇ કામ કરતી જ નથી. તમે ક્યો ત્યારે તમારી સાથે વાત કરવા નવરી. કહેતાં હીરબાઈ સહજતાથી હસી પડે છે.

હીરબાઈ પોતે કોઇ માલિકીભાવથી કે જાતિ,ધર્મના ભેદભાવથી કામ નથી કરતા. તેમની પાસે આવતી બહેનોને તેઓ પોતાની રીતે સધ્ધર બનાવી કામ કરતી કરી વિકાસ માટે મુક્ત કરે. આસપાસના અનેક ગામોમાં સફળ રીતે વ્યવસાય કરતી બહેનોની કહાણી મળી શકે. અને તેમનું પીઠબળ હશે હીરબાઈ લોબી. જીલ્લા સ્તરે તેમની સલાહ લેવાય. કૃષિ હોય કે ડેરી ઊદ્યોગ હોય કે પછી વિકાસના કાર્ય હોય તેમની  પાસે ઉપયોગી માહિતી અને જ્ઞાન હોય જ. ગામમાં સ્વચ્છતા, ફેમિલિ પ્લાનિંગના કાર્યો સાથે કો ઓપરેટીવ સ્ટોર્સ પણ શરુ કર્યો. હીરબાઈના મતે વિકાસ એટલે ફક્ત પૈસા કમાવવા નહીં પરંતુ, તમામ ક્ષેત્રે તમારું જીવન ધોરણ સુધરવું જોઇએ. તેમને દેશ-વિદેશમાં લોકો વક્તવ્ય આપવા માટે બોલાવે છે. અને અનેક એર્વોડોથી તેમનું સન્માન થયું છે. તેમનું સપનું છે કે તેમની સિદ્દી જાતિના બાળકો રમતગમત ક્ષેત્રે  પણ દેશનું નામ રોશન કરે. તાલીમ વર્ગો અને સ્પોર્ટસ સંકુલ ગામડાઓમાં હોવું જોઇએ તેવી એમની ઇચ્છા છે. હીરબાઈની સમાજને માટે કામ કરવાની ધગશ જોઇને એક સ્ત્રી તરીકે માથું ગર્વથી ઊંચુ થાય છે. 

जूनागढ़ की रियल हीरोज, नाम नहीं काम है बड़ा

जूनागढ़ की रियल हीरोज, नाम नहीं काम है बड़ा

जूनागढ़। ऐसे लोगों की कमी नहीं जो अपने समाज के सच्चे नायक हैं। अपनी और किसी ख़ासियत की वजह से नहीं बल्कि अपने काम की बदौलत वो बन गए रियल हीरोज़। आईबीएन18 ऐसे ही लोगों को ढूंढ कर दे रहा है एक मंच। आज की हीरो हैं हीराबाई। अपने काम से उन्होंने जो कर दिखाया वो किसी भी मैनेजमेंट इंस्टीट्यूट में केस स्टडी बन सकती है।

दरअसल गुजरात के जूनागढ़ की हीराबाई इब्राहीम लोबी ने एक दिन जैविक खाद के बारे में रेडियो पर सुना था। जमीन से जुड़ी इस महिला ने समझ लिया की ये इलाके की तरक्की का एक अहम जरिया हो सकता है। हीराबाई को जरूरत थी तो बस बैंक से लोन की। जल्द ही उन्होंने इलाके की महिलाओं के साथ एक कॉपरेटिव की शुरुआत की और इसका नाम रखा महिला विकास मंडल। इस पहल के नतीजे भी जल्द ही सामने आ गया। जैसे कि महिलाओं का तैयार किया गया जैविक खाद का खास ब्रांड और ग्रमीण महिलाओं का उद्योग स्थापित करने का कामयाब मॉडल।

इसका फायदा कई लोगों को हुआ। अज़राबेन अब्दुल जंगल से लकड़ी इकट्ठी कर बेचने का काम करती थी। वन विभाग के गार्ड अकसर उन्हें खदेड़ दिया करते थे और वो दिन भर में बामुश्किल 15-20 रुपए कमाया करती थी। आज उनकी आमदनी कई गुना बढ़ गई है।

आत्मनिर्भरता तो बस शुरुआत थी हीराबाई ने सिद्दी समुदाय की लगभग 600 महिलाओं की जिंदगी बदल दी। सिद्दी समुदाय में लगभग 50,000 लोग है जो जूनागढ़ के 20 गांवों में बसे हैं। इस समुदाय के लोग गरीब और अशिक्षित तो हैं ही बड़ी तादात में नशे की लत का भी शिकार हैं। हीराबाई को पता था की पढ़ाई लिखाई इस समुदाय में भारी बदलाव ला सकती है। उन्होंने छोटे बच्चों का एक स्कूल शुरू किया गया। इसमें कम्पोस्ट फार्म में काम करने वाली महिलाओं के बच्चों को लिया गया और इसका पूरा खर्च कॉपरेटिव ने उठाना शुरू किया। लेकिन हीराबाई को पता है ये अभी एक छोटा सा कदम ही है।

हीराबाई के शुरू किये गए अभियान की बदौलत अब जैविक खाद के फार्म मे काम करने वाली ज्यादातर महिलाओं के स्थानीय बैंक में बचत खाते हैं और वो समझती हैं कि छोटे-छोटे व्यवसाय और उद्योगों से वो जिंदगी मे बदलाव ला सकती हैं। अब वो अपने लिये बड़ी योजनाए बना रही हैं। हीराबाई ने फैसला किया है जब तक वो अपने गांव में कंप्यूटर क्लास, एक हाई स्कूल और एक कॉलेज ने देख लें चैन से नहीं बैठेगी।

http://khabar.ibnlive.in.com/news/29494/9